مساله کمبود آب
همانطورکه میدانیم آب مهمترین عنصر موجود در این کره خاکی است. این ماده ارزشمند همچون مروارید مایه حیات میدرخشد و زمین را مانند گوی فیروزهای نمایان میکند. اما آیا تا کنون به زندگی بدون آب فکر کردهاید؟ رودهای خشکیده، جنگلهای افسرده، آسمان تیرهوتار. مگر میشود یک لحظه هم بدون آب زنده بود؟!
عوامل اصلی کمبود آب در جهان
حدود هفتاد درصد کره زمین را آب فراگرفته است. ولی تنها سه درصد ازآن شیرین بوده که از همین مقدار هم، دوسوم آن به صورت یخ در یخچال های طبیعی وجود دارد. و تا حد زیادی نمیتوان از آن استفاده کرد.
آب آشامیدنی سالم و تمیز، کمیاب و دور از دسترس است؛ و طبق گفته ژورنال نیوز حدود پانصد میلیون نفر در سراسر جهان، دسترسی کافی به آب مصرفی روزانه خود را ندارند. افرادی هم که آب مورد نیاز در اختیار دارند، در مصرف آن سهل انگاری کرده و آن را بی رویه مصرف میکنند؛ در صورتی که بسیاری از کشورها به طور جدی با مشکل کمبود آب در جهان مواجه هستند.
- افزایش جمعیت
امروزه رعایت انواع نکات بهداشتی، پیشرفت در زمینه علمی و درمان بیماری و اصلاح مواردی که در گذشته موجب مرگ میشد، به رشد جمعیت ربط دارد. در واقع زاد و ولد به آن صورت افزایش نیافته و این مرگ و میر بوده که کاهش داشته و جمعیت جهان روند افزایشی پیدا کرده است. این افزایش جمعیت، باعث افزایش تقاضا برای مصرف آب شیرین شده و از علل اصلی کمبود آب در جهان محسوب میشود.
- خشکسالی
مناطقی از کره زمین که آب و هوای خشک دارند، بیشتر در معرض خشکسالی و کمبود بحرانی آب قرار میگیرند. در این مناطق بارندگی کم بوده و منابع آب با مصرف ساکنین و موجودات دیگربه مرور کم میشود. کم شدن آب چشمه و منابع آب زیرزمینی خطر جدی را برای ساکنین سراسر جهان از جمله ساکنین مناطق خشک جهان، به همراه دارد که باید برای آن به فکر چاره بود.
- تغییرات آب و هوایی
یکی دیگر از دلایل کمبود آب در جهان، بالا رفتن دمای کره زمین است. کارخانهها و صنایع مختلف در جهان باعث افزایش گازهای گلخانهای و آزاد شدن عناصری مثل کربن دی اکسید در هوا میشوند که دمای کره زمین را افزایش میدهد. این گرما باعث کاهش بارش شده و یخهای کره زمین را ذوب میکند و سطح آبهای آزاد بالا میآید. این آب قابل مصرف نیست و صرفا باعث کوچ جمعیت به مناطق دیگر و همچنین باعث خشکی و ایجاد طوفان و سیل خواهدشد.
مصرف آب در بخش کشاورزی
یکی از دلایل اصلی کمبود آب در جهان، استفاده آب در بخش کشاورزی است. علاوه بر آلودگی آب در بخش کشاورزی، عوامل زیر باعث افزایش مصرف آب میشود:
استفاده بی رویه از آب های زیرزمینی برای کشاورزی
عدم تناسب گیاه با زمین
کاشت گیاهانی با مصرف آب بالا در زمین نامناسب
خرابی و فرسودگی سیستم انتقال آب
گرچه امروزه با تلاش برای پیشرفته کردن صنعت و به کار بردن روشهای مختلف، صرفه جویی در مصرف آب در بخش کشاورزی پیشرفت خوبی داشته است. اما در برخی از کشورهایی که صنعت کشاورزی آنها بسیار توسعه یافته است، باید برای استفاده از آب تدابیری جدی اندیشیده شود تا از مصرف بی رویه آن جلوگیری شود.
بحران آب در ایران
ایران به دلیل موقعیت جغرافیایی به عنوان یکی از کشورهای خشک و نیمه خشک شناخته شده و این مساله مخصوصا در بخش های شرقی و مرکزی بیشتر دیده میشود.کمبود آب ایران میتواند نتیجه دو مکانیسم متفاوت باشد: کمبود آب فیزیکی (مطلق) و کمبود آب اقتصادی. منظور از کمبود آب فیزیکی عدم وجود منابع کافی آب طبیعی برای تأمین تقاضای یک منطقه است، و کمبود آب اقتصادی نتیجه مدیریت ضعیف منابع آب کافی موجود است.
کشاورزی ناکارآمد، مدیریت نادرست منابع و عطش توسعه ایران باعث خشک شدن رودها، سفرههای زیرزمینی و فرونشست زمین ها شده است.
